Czym jest wina w rozwodzie?
Ustalenie, czy któryś z małżonków ponosi winę za rozpad małżeństwa, jest jedną z najistotniejszych kwestii w sprawach rozwodowych. Sąd może wydać brak orzekania o winie lub ustalić, że winę ponosi jeden małżonek, oboje lub żaden z małżonków nie ponosi winy. Wszystkie sprawy, w których wniesiono pozew o rozwód z orzeczeniem winy, ciągnął się o wiele dłużej niż sprawy bez orzekania o winie.
Rozwód bez orzekania o winie
Sąd w sprawie o rozwód nie orzeka, który z małżonków jest winien rozkładu pożycia małżeńskiego, jedynie na zgodne żądanie obojga z nich. Jest to rozwiązanie bardzo korzystne dla obu stron, gdyż znacznie przyspiesza czas trwania rozwodu. Co więcej, zazwyczaj można go uzyskać już w pierwszym terminie rozprawy. Sąd jedynie ma za zadanie zbadać, czy rozkład pożycia jest całkowity i trwały. Niezwykle istotne jest to, że do momentu uprawomocnienia się wyroku, małżonkowie mogą zmienić zdanie w związku z wnioskiem o nieorzekanie o winie.
Art. 57§2 krio.
- § 1. Orzekając rozwód, sąd orzeka także, czy i który z małżonków ponosi winę rozkładu pożycia.
- § 2. Jednakże na zgodne żądanie małżonków sąd zaniecha orzekania o winie. W tym wypadku następują skutki takie, jak gdyby żaden z małżonków nie ponosił winy.
Rozwód z orzeczeniem o winie jednego z małżonków
Rozwód z orzeczeniem o winie jednego z małżonków jest bardziej skomplikowany i pociąga za sobą istotne konsekwencje prawne. Jednakże, aby uznać małżonka wyłącznie winnego rozkładu pożycia małżeńskiego, trzeba ustalić, iż pomiędzy jego zachowaniem, a rozkładem występuje związek przyczynowy, gdyż: „Nie każde naruszenie obowiązków małżeńskich stanowić będzie o winie danego małżonka, lecz tylko te, które miało wpływ na spowodowanie (bądź utrwalenie) rozkładu pożycia małżeńskiego.”
W jakich sytuacjach najczęściej dochodzi do orzeczenia rozwodu z wyłącznej winy jednego małżonka?
W Kodeksie rodzinnym i opiekuńczym nie ma zestawienia zachowań, które mogłyby bezpośrednio wpłynąć na uznanie małżonka za wyłącznie winnego. Jednakże z doświadczenia wielu przeprowadzonych spraw, są to zazwyczaj: przemoc domowa, zdrada, nałogi, porzucenie rodziny, odmowa współżycia fizycznego, brak chęci podjęcia pracy, popełnienie wysoce niemoralnego czynu. Jednakże z zaznaczeniem, że pomiędzy zachowaniem, a rozkładem zachodzi związek przyczynowy. Zdrada małżeńska jest rozumiana nie tylko jako zdrada fizyczna, ale również jako zdrada emocjonalna, a także zachowanie, wskazujące na to, że małżonek pozostaje z w bardzo bliskich stosunkach z osobą trzecią. Przemoc może być zarówno fizyczna, jak i emocjonalne i oba te rodzaje są brane pod uwagę. Nałogi, które mogą doprowadzić do rozpadu małżeństwa to przede wszystkim alkoholizm, narkomania, hazard. W sytuacji odmowy przez małżonka współżycia, sąd bada, jaka jest tego przyczyna. Może być ona bowiem niezawiniona.
Jakie są konsekwencje prawne orzeczenia rozwodu z wyłączną winą jednego małżonka?
Przede wszystkim bardzo istotne są dla osoby pokrzywdzonej, w sytuacji obowiązku alimentacyjnego pomiędzy byłymi współmałżonkami. Małżonek, którego uznano za wyłącznie winnego rozkładu pożycia małżeńskiego, nie może zażądać od współmałżonka alimentów.
Niezawinione przyczyny rozkładu pożycia małżeńskiego
Dochodzi do takiej sytuacji, w której ma miejsce niezawiniony rozkład pożycia małżeńskiego (niezależnego od woli małżonków). Może to być: choroba, choroba psychiczna, bezpłodność, rażąca różnica wieku. Oczywiście należy podkreślić, że każda z tych sytuacji jest indywidualnie rozpatrywana przez sąd.
Wina obojga małżonków
Sąd może również uznać, że winę za rozkład pożycia małżeńskiego ponoszą obydwaj małżonkowie. Nie ma przy tym znaczenia to, kto do rozkładu pożycia przyczynił się bardziej. Gdyby nawet okazało się, że jeden z małżonków przyczynił się bardziej, wówczas taką samą winę ponosić będą obydwoje.
