Zmiana nazwiska z panieńskiego na nazwisko męża, bądź połączenie obu tych nazwisk to powszechne zjawisko wśród osób decydujących się na zawarcie związku małżeńskiego. Zdarza się, że małżeństwo po jakimś czasie podejmuje decyzję o rozwodzie, co często wiąże się z pragnieniem powrotu do poprzedniego nazwiska. Nic dziwnego, nazwisko małżonka lub połączenie z nim własnego, wskazuje na więź małżeńską i rodzinną, która w sytuacji rozwodu wygasa.

Nazwisko po ślubie – oświadczenie złożone przed kierownikiem urzędu stanu cywilnego

O tym, jakie nazwisko będą nosili małżonkowie po zawarciu związku małżeńskiego oraz ich dzieci, decyduje oświadczenie złożone przez nich przed kierownikiem urzędu stanu cywilnego. Mogą oni nosić wspólne nazwisko (po mężu lub po żonie), zachować swoje dotychczasowe nazwiska lub połączyć nazwisko panieńskie z nazwiskiem drugiego małżonka. W sytuacji, gdy małżonkowie nie złożą takiego oświadczenia w sprawie nazwiska, to każdy z nich zachowa swoje własne.

Kiedy małżonkowie mogą złożyć takie oświadczenie?

• bezpośrednio po zawarciu związku małżeńskiego,
• przed stworzeniem zaświadczenia stwierdzającego brak okoliczności wyłączających zawarcie małżeństwa (dokument ten sporządza kierownik urzędu stanu cywilnego).

Nazwisko po rozwodzie

Po orzeczeniu rozwodu w przypadku, gdzie żona nie przyjęła nazwiska po mężu, lecz pozostała przy swoim nazwisku panieńskim, nie zachodzą w tym aspekcie żadne zmiany. Sytuacja zmienia się, gdy jeden z małżonków postanawia przyjąć nazwisko drugiego małżonka. Może on wrócić do nazwiska, które nosił przed zawarciem małżeństwa. W jaki sposób może to zrobić? W ciągu 3 miesięcy od chwili uprawomocnienia się wyroku rozwodowego musi on złożyć osobiście oświadczenie przed wybranym kierownikiem urzędu stanu cywilnego lub przed konsulem. Każdy, kto po rozwodzie pragnie wrócić do nazwiska noszonego przed zawarciem związku małżeńskiego, ma do tego uprawnienie o charakterze ściśle osobistym.

Jedynie małżonek, który w wyniku zawarcia związku małżeńskiego zmienił nazwisko, może taką decyzję podjąć. To oznacza, że ani drugi z małżonków, ani też osoba trzecia nie może w tę kwestię ingerować.

Należy jednak pamiętać o przestrzeganiu terminu, gdyż po upływie 3 miesięcy od chwili uprawomocnienie się wyroku rozwodowego, uprawnienie do zmiany nazwiska bezpowrotnie wygasa i nie ma możliwości przywrócenia tegoż terminu. Jeżeli żona (sporadycznie mąż) w wyniku zawarcia małżeństwa dokonał zmiany nazwiska, a nie złoży osobiście w terminie 3 miesięcy od uprawomocnienia się wyroku oświadczenia, to może wystąpić o powrót do starego nazwiska na podstawie ustawy o zmianie imienia i nazwiska.

Do zmiany nazwiska może dojść dopiero po uprawomocnieniu się orzeczenia rozwodu, co oznacza, że nie jest możliwe wystąpienie z orzeczeniem o zmianę nazwiska podczas trwania postępowania rozwodowego. Nie można również żądać od sądu, by w wyroku orzekł o zmianie nazwiska.