Gorącym tematem w ostatnich miesiącach jest kwestia nienoszenia maseczek i kar z tym związanych. Wiele osób zastanawia się, czy nakładanie mandatów za brak maseczek w przestrzeni publicznej jest w ogóle legalne i w jaki sposób można się odwołać? Rozwiewamy wszelkie wątpliwości!

Obowiązek zakrywania ust i nosa we wskazanej przestrzeni publicznej zostało uregulowane w Rozporządzeniu Rady Ministrów z dnia 7 sierpnia 2020 r. w sprawie ustanowienia określonych ograniczeń, nakazów i zakazów w związku z wystąpieniem stanu epidemii, które zostało wydane na podstawie artykułu 46a i artykułu 46b pkt 1-6 i 8-12 ustawy z dnia 5 grudnia 2008 r. o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi. Przepis § 24 ust. 1 Rozporządzenia stanowi, że: „Do odwołania nakłada się obowiązek zakrywania, przy pomocy odzieży lub jej części, maski, maseczki, przyłbicy albo kasku ochronnego, (…), ust i nosa (…)”. Przepis ten dotyczy takich miejsc jak:

• Środki publicznego transportu zbiorowego, takiego jak: autobusy, tramwaje, kolej, statki morskie pasażerskie (§ 24 ust. 1 pkt 1 Rozporządzenia),
• Samoloty (§ 24 ust. 2 Rozporządzenia),
• Pojazdy samochodowe, które stanowią środek transportu dla osób niezamieszkujących lub niegospodarujących wspólnie (§ 24 ust. 1 pkt 1 Rozporządzenia),
• Miejsca ogólnodostępne, tj. drogi, cmentarze, place, ogrody botaniczne, parki, plaże, parkingi (wyjątkiem są te miejsca, w których można zachować odległość co najmniej 1,5 m od pozostałych osób przebywających w tym miejscu (§ 24 ust. 1 pkt 2 lit. a Rozporządzenia),
• Zakłady pracy oraz budynki użyteczności publicznej, tj. przychodnie, banki, urzędy itd. (§ 24 ust. 1 pkt 2 lit. C Rozporządzenia),
• Kościoły w trakcie sprawowania kultu religijnego (§ 24 ust. 1 pkt 3 Rozporządzenia),
• Sklepy i targowiska (§ 24 ust. 1 pkt 2 lit. d Rozporządzenia).

Jakie są wyjątki w noszeniu maseczki?

Istnieją jednak wyjątki od obowiązku zakrywania ust i nosa. Są to przede wszystkim:

• dzieci do ukończenia 4 roku życia (§ 24 ust. 3 pkt 2 Rozporządzenia),
• osoby, które nie powinny zakrywać ust lub nosa ze względu na całościowe zaburzenia rozwoju, zaburzenia psychiczne, niepełnosprawność intelektualną w stopniu umiarkowanym, znacznym lub głębokim, a także wszystkie te osoby, które mają kłopoty z samodzielnym zakryciem lub odkryciem ust lub nosa (§ 24 ust. 3 pkt 3 Rozporządzenia),
• osoby, które pracują w zakładach pracy, budynkach użyteczności publicznej, czy też sklepach i targowiskach, pod warunkiem, że nie obsługują w sposób bezpośredni interesantów lub klientów (§ 24 ust. 3 pkt 4 Rozporządzenia).

Ile wynosi mandat za brak maseczki w miejscu publicznym?

Nakazy i zakazy w związku ze zwalczaniem epidemii koronawirusa zostały wprowadzone w życie bardzo szybko. Już w marcu i kwietniu (po wybuchu pandemii w Polsce) wiele osób dostało mandat podczas społecznej kwarantanny za np. uprawianie sportu. W tej sytuacji ukarane osoby mogły przyjąć mandat lub dochodzić swoich praw przed sądem. Niestety wprowadzono również postępowanie administracyjne, co znacznie skomplikowało sytuację. Wówczas administracyjne kary, które zostały nałożone przez sanepid, mogły być bardziej dotkliwe. Policjanci, którzy wypisali mandat osobom niestosującym się do zakazów i nakazów, zawiadamiały odpowiednie organy administracyjne, tj. stacje sanitarno-epidemiologiczne. Stacje Sanitarno – Epidemiologiczne w całym kraju zazwyczaj rozsyłają decyzje o nałożeniu kar administracyjnych, zazwyczaj w wysokości 500 zł za naruszenie przepisów w związku z epidemią koronawirusa. Od nałożonej decyzji warto odwołać się i złożyć stosowny wniosek.

Odwołanie od decyzji administracyjnej

Osoba, która otrzymała karę administracyjną ma 14 dni od otrzymania decyzji na odwołanie do organu, który wydał decyzję, a więc do Powiatowej Stacji Sanitarno-Epidemiologicznej. W dokumencie wystarczy wskazać, od jakiej decyzji się odwołuje, krótko uzasadnić i złożyć datę i podpis. Przepis art. 128 kpa wskazuje na to, że odwołanie nie wymaga szczegółowego uzasadnienia. Wiele osób zastanawia się, czy nałożenie kary w związku z nienoszeniem maseczki jest legalne. Budzi to również wątpliwości prawników, gdyż zgodnie z przepisami, strony postępowania administracyjnego powinny być zawiadomione o wszczęciu postępowania, możliwości przejrzenia akt sprawy, a także złożenia wniosków dowodowych. Niestety w rzeczywistości organy całkowicie ograniczają udział stron w postępowaniu. Osoba, która została ukarana przez organy administracyjne, otrzymuje w jednym dokumencie zarówno zawiadomienie o wszczęciu postępowania, jak również decyzję o nałożeniu administracyjnej kary pieniężnej. Z jednej strony ukarany ma prawo do zapoznania się z dokumentacją postępowania, a z drugiej organy nie umożliwiają mu tego. Strona poszkodowana nie ma żadnego wpływu na przebieg postępowania. Dowiaduje się o jego rozpoczęciu oraz zakończeniu decyzją w związku z nałożeniem kary. Często zdarza się, że Sanepid wykorzystuje nadzwyczajne przepisy prawa, aby uniemożliwić ukaranemu jakikolwiek sprzeciw oraz wpływ na postępowanie. Jest to przede wszystkim przepis art. 10  § 2 i 3 kpa . Dodatkowo sanepid opiera swoje ustalenia tylko i wyłącznie na jednym dowodzie, czyli przesłanej urzędowej notatce policyjnej. Przed sporządzeniem odwołania od decyzji administracyjnej warto skontaktować się z prawnikiem.