Granice prywatności coraz częściej zostają przekraczane. Czasem te naruszenia przybierają formę natarczywego kontaktowania się, śledzenia czy zastraszania, czyli właśnie stalkingu. Choć przez długi czas brakowało odpowiednich narzędzi prawnych, dziś prawo karne wyraźnie chroni ofiary tego typu zachowań. Sprawdź, jak się bronić!

Czym jest stalking?

Stalking to uporczywe nękanie drugiej osoby, które powoduje u niej poczucie zagrożenia, niepokoju lub narusza jej prywatność. Może przybierać różne formy np.  dzwonienie po kilkanaście razy dziennie, niechciane wizyty, obserwowanie z ukrycia, wysyłanie wiadomości e-mail i wiele innych. Nie liczy się intencja sprawcy, lecz skutek, jaki jego działania wywierają na ofierze. Jeżeli dana osoba czuje się zastraszona, prześladowana lub zmuszona do zmiany stylu życia, mówimy o zachowaniu noszącym znamiona przestępstwa.

Ochrona prawna – co mówi Kodeks karny?

W polskim porządku prawnym stalking został ujęty w art. 190a Kodeksu karnego. Przepis ten dotyczy uporczywego nękania i podszywania się pod inną osobę w celu wyrządzenia jej szkody osobistej lub majątkowej. Co istotne, przestępstwo to ścigane jest z urzędu. Jednak najczęściej dopiero po zawiadomieniu organów ścigania przez pokrzywdzonego.

W praktyce oznacza to, że nie wystarczy jednorazowy incydent, nawet jeśli jest nieprzyjemny. Działania sprawcy muszą mieć charakter powtarzalny i naruszający normalne funkcjonowanie ofiary. Policja i prokuratura mają obowiązek podjęcia działań, jeśli zgromadzone zostaną dowody potwierdzające te okoliczności.

Jak się bronić przed stalkerem?

Podstawą skutecznej obrony jest gromadzenie dowodów. Zapisuj daty, godziny, treść wiadomości, rób zrzuty ekranu, nagrywaj rozmowy (jeśli to możliwe zgodnie z prawem). Wszystko to może okazać się nieocenione podczas postępowania karnego. Im więcej materiału dowodowego, tym większe szanse na pociągnięcie sprawcy do odpowiedzialności.

W przypadku realnego zagrożenia warto również rozważyć wystąpienie do sądu cywilnego o zakaz zbliżania się lub kontaktowania. Może on zostać wydany nawet przed zakończeniem postępowania karnego. Istnieje też możliwość uzyskania ochrony policyjnej lub wsparcia od instytucji zajmujących się pomocą ofiarom przemocy.

Ważnym krokiem jest złożenie zawiadomienia o podejrzeniu popełnienia przestępstwa. Nie należy bagatelizować stalkingu ani czekać, aż sytuacja eskaluje. Im szybciej sprawa trafi do organów ścigania, tym większa szansa na jej skuteczne rozwiązanie.

Stalking a konsekwencje dla sprawcy

Osoba skazana za stalking może zostać ukarana karą pozbawienia wolności do lat 3, a w sytuacji, gdy działaniom towarzyszy groźba karalna nawet do 8 lat. Sąd może też orzec wobec sprawcy zakaz zbliżania się, obowiązek terapii lub inne środki zapobiegawcze.

Warto pamiętać, że prawo stoi po stronie ofiary. Nikt nie musi znosić uporczywego nękania, nawet jeśli sprawcą jest były partner, znajomy czy współpracownik. W relacjach społecznych granice muszą być respektowane, a ich naruszanie może i powinno spotkać się z reakcją prawną.